Στο παρελθόν, ο μεγαλύτερος αριθμός θανάτων οφειλόταν σε μολύνσεις και τραύματα. Εντούτοις, τoν 21 αιώνα με τη συμβολή της ιατρικής, αυτά καταπολεμήθηκαν. Παράλληλα όμως, με τη βιομηχανοποίηση και τεχνολογία, οδηγηθήκαμε σε αλλαγές στον τρόπο ζωής, με αποτέλεσμα οι πιο κοινές αιτίες νοσηρότητας και θνησιμότητας, να είναι οι καρδιοπάθειες, ο καρκίνος και ο διαβήτης. Το κοινό τους στοιχείο, είναι η παχυσαρκία.

Η παχυσαρκία αυξάνεται συνεχώς και έχει πάρει διαστάσεις επιδημίας, αφού έξι στους δέκα ανθρώπους, θεωρούνται υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ (Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας), υπάρχουν πάνω από 1 δισεκατομμύριο υπέρβαροι ενήλικες σε όλο τον κόσμο με 400 εκατομμύρια να είναι παχύσαρκοι. Ως επακόλουθο έχουν προταθεί διάφοροι τρόποι λύσης του φαινομένου, όπως η αλλαγή του τρόπου ζωής (συμπεριλαμβανομένης της διατροφής και φυσικής δραστηριότητας), τα υποκατάστατα διατροφής, και οι χειρουργικές επεμβάσεις.

Κατά τον ΠΟΥ η κύρια θεραπεία της παχυσαρκίας, είναι η δίαιτα από μόνη της ή ο συνδυασμός της με τη σωματική δραστηριότητα. Ο απώτερος στόχος όλων των διατροφικών πλάνων, είναι να ενθαρρύνουν την αλλαγή στον τρόπο ζωής, όπως και στη συμπεριφορά και τις συνήθειες του ασθενούς. Ο περιορισμός θερμίδων, είναι κάτι συνηθισμένο στην απώλεια βάρους. Προσοχή όμως στις δίαιτες «λιμοκτονίας» των πολύ χαμηλών θερμίδων (<800 θερμίδες ημερησίως), που ως επί το πλείστον, είναι πολύ χαμηλές σε υδατάνθρακες!

Προκειμένου να επιτευχθεί μια μέτρια εβδομαδιαία απώλεια βάρους από 0,5 έως 1kg, χρειάζεται μια μείωση 500 θερμίδων ημερησίως από τις ενεργειακές μας ανάγκες. Όταν συμβαίνει αυτό, αντλούμε ενέργεια από τις αποθήκες λίπους, για να καλύψουμε τις ενεργειακές μας ανάγκες. Σε μακροπρόθεσμη βάση, αυτό σημαίνει ότι χάνουμε λίπος και τα κιλά χάνονται. Η απώλεια βάρους με αυτό τον τρόπο, έχει αποδειχθεί πως κρατάει για περισσότερο από 48 μήνες.

Πρόσφατες έρευνες, δείχνουν ότι η απώλεια βάρους, είναι αποτέλεσμα διαφορετικών ειδών δίαιτας(δηλαδή με μείωση λίπους ή υδατανθράκων), έτσι λύνονται τα χέρια των διαιτολόγων και μπορούν να προσαρμόζουν τα πλάνα τους βάσει των προτιμήσεων του κάθε ατόμου ξεχωριστά.

Το σημαντικό με αυτό τον τρόπος απώλειας βάρους, είναι ότι γίνεται μέσω της παρέμβασης ειδικών διαιτολόγων, γυμναστών ακόμα και ψυχολόγων, οι οποίοι έχουν εξειδικευμένες γνώσεις και μπορούν να προσφέρουν βοήθεια καθ’ όλη τη διάρκεια της προσπάθειας. Το πλάνο απώλειας βάρους, γίνεται με βάση τις ανάγκες και ιδιαιτερότητες του κάθε ατόμου ξεχωριστά. Δεν έχει να κάνει με φαγητά που επιτρέπονται και με φαγητά που απαγορεύονται. Έχει να κάνει με τη ποσότητα και τη συχνότητα του καταναλώνουμε τα διάφορα φαγητά.

Το αρνητικό αυτού του τρόπου, ωστόσο, είναι ότι απαιτεί αρκετό χρόνο. Οι περισσότεροι, όμως απογοητεύονται ή δεν προλαβαίνουν, αφού μένουν μέχρι τον Μάιο για να ξεκινήσουν να προσέχουν για το καλοκαίρι ή μόνο 15 μέρες πριν ένα γάμο, έτσι καταφεύγουν στην εύκολη λύση των υποκατάστατων. Επίσης, η  έλλειψη διατροφικών γνώσεων στην αρχή μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένο υπολογισμό μερίδων, αφού ο καθένας αντιλαμβάνεται το φλιτζάνι, διαφορετικά.

Τα υποκατάστατα γεύματος, έκαναν αισθητή την παρουσία τους από τη δεκαετία του 70 στις Ηνωμένες Πολιτείες. Χαρακτηρίζονται κυρίως από χαμηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες και υδατάνθρακες, αλλά αυξημένη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες. Στις μέρες μας εμφανίζονται και ως ροφήματα, σούπες, μπάρες και κρέμες.

Το μεγαλύτερο τους ατού, είναι ότι φέρνουν πολύ γρήγορα αποτελέσματα και δεν μας επιβαρύνουν με το άγχος του «τι θα μαγειρέψω αύριο». Ο καθορισμός των θερμίδων είναι επίσης κάτι πολύ σημαντικό, αφού με αυτόν τον τρόπο δεν μπορούμε να υπερεκτιμήσουμε τις ποσότητες. Έρευνες δείχνουν πως οι παχύσαρκοι, υποτιμούν την κατανάλωση φαγητού κατά 40%, έτσι υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες ότι παρά την προθυμία του ατόμου να τηρήσει μια δίαιτα, το ποσό των θερμίδων που καταναλώνονται τελικά, υπερβαίνει το προγραμματισμένο.

Τα αρνητικά τους είναι το κόστος, η ανάπτυξη τους από ανειδίκευτα άτομα και η μαζικοποίηση. Το κάθε άτομο είναι διαφορετικό, άρα δεν μπορεί να ακολουθεί την ίδια διατροφή με όλους τους υπόλοιπους. Επίσης λόγω της χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες, παρατηρείται απώλεια μυϊκού ιστού, κυρίως αφού δεν περισσεύει πρωτεΐνη για αναπλήρωση των μυών και έτσι, μειώνεται ο ρυθμός του μεταβολισμού, με αποτέλεσμα τα κιλά να επανέρχονται γρήγορα. Επίσης, με αυτό τον τρόπο, δεν έχουμε αλλαγή στη συμπεριφορά και τον τρόπο ζωής, αφού δεν μαθαίνουμε να τρώμε υγιεινά και να ασκούμαστε.

Φανταστείτε να κάθεστε σε ένα οικογενειακό ή επαγγελματικό τραπέζι και εσείς να βγάζετε το μπουκάλι και να πίνετε το ρόφημα.

Εν κατακλείδι, η υιοθέτηση ενός προγράμματος  διατροφής, που συνοδεύεται από συμβουλές για αύξηση της σωματικής δραστηριότητας, είναι η πιο κατάλληλη μέθοδος για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας και την πρόληψη των ασθενειών που τη συνοδεύουν, χωρίς ταυτόχρονα να βάζουμε τον εαυτό μας σε περιπέτειες.